Nội hàm và ngoại diên của khái niệm

KHÁI NIỆM

Đ. P. GORKI

§3. NỘI HÀM VÀ NGOẠI DIÊN CỦA KHÁI NIỆM 

Mỗi khái niệm đều có nội hàm và ngoại diên.

Nội hàm của khái niệm là tập hợp những dấu hiệu của các sự vật hay các hiện tượng được phản ánh trong khái niệm. Như vậy, trong nội hàm của khái niệm có chứa những dấu hiệu riêng biệt, bản chất của các sự vật và hiện tượng của hiện thực. Chẳng hạn, trong nội hàm của một khái niệm như “ phân tử » có những dấu hiệu sau « là hạt nhỏ nhất của chất, bảo tồn những tính chất vật lý và hóa học của chất này », « do các nguyên tử tạo thành » v.v...

Ngoại diên của khái niệm là tập hợp những sự vật hay hiện tượng có chứa những dấu hiệu được phản ảnh trong khái niệm. Trong lôgic học người ta gọi tập hợp những sự vật tạo thành ngoại diên của một khái niệm nào đó là lớp. Như vậy, trong ngoại diên của khái niệm « sông » có tất cả những con sông mà ta đã biết như sông Obi, Iiertusơ, Iênhixây, Lêna, Amua v.v... vì tất cả những con sông này đều có tất cả những dấu hiệu được phản ảnh trong khái niệm « sông » (chẳng hạn, trong số đó có dấu hiệu « là những dòng nước chảy trên mặt lục địa ».

Ngoại diên của khái niệm « Các thành phố của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa xô viết Ucren » cũng là một lớp bao gồm tất cả những thành phố riêng biệt hiện có trên lãnh thổ nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa xô viết Ueren (chẳng hạn như Kiep, Khaccôp, Đnieprôpêtrôpxcơ, Odetxa v.v...)

Như vậy, trong ngoại diên của một khái niệm có tất cả những sự vật riêng biệt mà đối với chúng, ta có thể khẳng định rằng, nội hàm của khái niệm này thuộc về chúng. Ở đây ta sẽ thu được những tư tưởng chân thực.

Chẳng hạn, trong ngoại diên của khái niệm « những thành phố của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa xô viết Ueren » có thành phố Đnieprôpêtrôpxeơ, vì rằng câu nói « Thành phố Dnieprôpêtrôpxcơ là thành phố của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa xô viết Ucren » thể hiện một tư tưởng chân thực. Thành phố Xaratôp không nằm trong ngoại diên của khái niệm này, vì rằng câu nói Xaratôp là thành phố của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa xô viết Ucơren » thể hiện một tư tưởng giả dối.