Tư tưởng Việt Nam
-
Cơ chế kết hợp tư tưởng Tam giáo của Trịnh Tuệ trong “Tam giáo nhất nguyên thuyết”
04/12/2022 22:10NGUYỄN KIM SƠN || Tam giáo đồng nguyên, Tam giáo hợp nhất, Tam giáo hòa đồng và cùng ảnh hưởng là khung cảnh chung của lịch sử tư tưởng Việt Nam, đó là điều đã được nhiều nhà nghiên cứu đề cập và tán thành. Tuy nhiên Tam giáo đã hội nhập và hòa dòng cùng nhau như thế nào?
-
Bàn về chủ thuyết phát triển của Phan Bội Châu
21/02/2020 13:56NGUYỄN CHƯƠNG THÂU | Trong phạm vi lý thuyết, ta có rất nhiều vấn đề cần bàn bạc. Chủ thuyết phát triển tuy chưa hình thành một khuynh hướng lý luận (dù có người đã bàn bạc đến), song mặc nhiên người ta phải quan tâm. Xã hội tưởng như
-
Tư tưởng hay triết học và nội dung thực tiễn của cách đặt vấn đề đó trong việc nghiên cứu ý thức hệ Việt Nam
07/02/2020 13:30TRẦN ĐÌNH HƯỢU (1927-1995) | Chúng tôi đã nghiên cứu bản báo cáo đề dẫn của Viện Triết học. Ý đồ ở đây khá rõ rệt: tìm những đặc điểm của chính đối tượng nghiên cứu mà gọi tên..
-
Nho giáo và tình trạng hòa đồng với Phật giáo và Đạo giáo
11/03/2018 18:37Lối giáo dục của Nho giáo không làm cho con người thích tự do, tự lập tự cường, sống dựa vào nghề nghiệp mà thích quấn quýt lấy gia đình, họ hàng, thích sống bằng danh vị, chờ đợi ơn trên, không dễ chấp nhận cải cách để tiến bộ, không dễ chấp nhận dân chủ. Nho giáo không thể thích hợp với xã hội hiện đại.
-
Tư tưởng chủ đạo của người viết sử
10/03/2018 08:38Trong suốt thế kỷ 19 thì quan niệm về lịch sử vẫn là quan niệm Nho giáo về đạo đức và về thiên đạo ứng dụng trong việc ghi chép và bình luận sự việc chính trị và con người làm chính trị
-
Mấy nét chính về lịch sử quan Nho giáo Việt Nam thế kỷ 19
08/03/2018 08:41Mỗi người đọc sử, biết luận sử của dân tộc nào từ xưa cho đến gần đây, đều thấy sự hưng phế và trị loạn của các triều đại. Hưng rồi phế, phế rồi lại hưng, cho đến khi sụp đổ và triều đại mới lại thay vào. Không có triều đại nào vĩnh viễn. Không bao giờ thấy hưng trị mãi.
-
Quan niệm về lịch sử
06/03/2018 22:24Có phải là Nho giáo không có lịch sử quan chăng? Không phải như thế. Nho giáo có cả một hệ thống tư tưởng về trị đạo liên quan đến lịch sử. Không một nhà Nho nào không thuộc hàng tá sách sử. Nhiều nhà nho viết sử. Hồi trước, đi học gọi là “nấu sử, sôi kinh”. Không thuộc kinh, sử, sao gọi là Nho?
-
Xu hướng hội nhập Tam giáo trong tư tưởng Việt Nam thế kỷ XVIII
05/03/2018 20:52Bài viết này bàn về hội nhập tam giáo nhưng góc nhìn hạn định trong phạm vi các hoạt động tư tưởng của nhà nho, coi hội nhập Tam giáo như một biến thiên của Nho học, điều chỉnh của Nho học mà chưa bao quát các trước thuật của Phật giáo và Đạo gia có liên quan tới vấn đề này.
-
Phan Châu Trinh thắp ngọn đèn dân chủ, đề xướng cải cách văn hóa-xã hội
15/02/2018 06:30Phan Châu Trinh là một nhà dân chủ, yêu nước và cách mạng. Nhưng Phan Châu Trinh cũng là một nhà nho. Nhà nho có thể vì yêu nước mà đề xướng chế độ dân chủ như một lý tưởng xã hội đẹp đẽ
-
Xu hướng nhập thế trong tư tưởng Phật giáo Trần Nhân Tông
13/09/2016 11:12Đã có một số người nói tới tư tưởng nhập thế của Trần Nhân Tông, vị tổ thứ nhất của Thiền phái Trúc Lâm Yên Tử, nhưng vì sao đang làm vua, ông lại trở thành nhà tu hành, vì sao đã là nhà sư, ông còn mang tư tưởng nhập thế và tư tưởng nhập thế đó thể hiện ra như thế nào, đó là những vấn đề cần có sự nghiên cứu thêm.
-
Nho giáo du nhập Việt Nam
12/08/2015 20:43Nho giáo được tôn làm quốc giáo thì, rõ ràng là nhiều hay ít, lý trí có tiến tới so với tôn giáo, nhưng, đáng trách thay, kẻ thắng trận về quân sự và chính trị lại quá phục tùng kẻ thua trận trên nhiều mặt văn hóa, học thuật! Nó thua trận nhưng nó khổng lồ và vốn là thầy trong suốt cả ngàn năm. Phong kiến Việt-nam liên tỏ ra là người bắt chước một cách quá nô lệ những kẻ mà nhân dân vừa mới đánh đuổi.
-
Nguyên lý với hiện tượng
17/07/2015 12:44Bài ấy, đứng trên miếng đất của nhà duy vật mà lập luận, cắt nghĩa thật rạch ròi về cái lẽ vật chất là gốc của tinh thần, hơi văn đi từ đầu đến cuối suốt một mạch: như thế thật là một bài có ý nghĩa.
-
Lại nói về tam cang với ngũ luân
15/07/2015 10:35Tam cang là cái mà xã hội ta bấy lâu phụng làm thần thánh, coi như khuôn vàng thước ngọc, là cái mà không ai dám nói động đến, cũng không ai nỡ nói động đến. Vậy mà nay ...
-
Nho giáo và Khổng học với thời đại chúng ta
12/07/2015 18:21PHAN NGỌC || Vấn đề Nho giáo hết sức rắc rối. Theo như tôi biết, cho đến nay, không chỉ ở Việt Nam mà khắp thế giới đều có sự lẫn lộn giữa Tống Nho là học thuyết được Trung Quốc, Việt Nam, Triều Tiên theo với Khổng học là triết học do Khổng Tử sáng lập.
-
Một vài hồi ức về Bài giảng tư tưởng phương Đông của thầy Hượu
28/06/2015 22:59Tập sách “Các bài giảng về tư tưởng phương Đông” càng thêm những tài liệu minh chứng về đóng góp đáng kể và đáng giá của học giả Trần Đình Hượu vào việc nghiên cứu lịch sử tư tưởng vùng Đông Á, lịch sử tư tưởng Việt Nam, nghiên cứu lịch sử văn học Việt Nam từ góc độ lịch sử tư tưởng.
-
Một cái quan niệm mới về đời người
18/05/2015 21:22"Cái quan niệm về đời người", nói tắt bằng chữ nho, tức là "nhân sinh quan". Theo thói thường của nhà triết học, bao giờ nói về nhân sinh quan, cũng phải nói đến vũ trụ quan cả. Bởi vì hai cái nó quan hệ với nhau mật thiết lắm, chẳng đả động đến vũ trụ quan thì chẳng khi nào nẩy ra cái nhân sinh quan cho đầy đủ được. Huống chi, nếu mình có một cái nhân sinh quan mới