Chuyên đề triết học
-
Jean-Jacques Rousseau: đa tài, đa nạn, đa đoan
05/03/2014 15:06BÙI VĂN NAM SƠN | Rousseau trọn đời lận đận, nghèo túng và bị truy đuổi, nhưng “hậu vận” khá tốt! Như một lời ghi nhận và biết ơn, năm 1794, vào lúc cao điểm của Cách mạng Pháp, di hài ông được long trọng chuyển vào an nghỉ trong điện
-
Tư tưởng dân chủ của các nhà nho Duy Tân đầu thế kỷ XX
23/02/2014 22:42Những lời kêu gọi thiết tha, nóng bỏng nhiệt tình yêu nước và cách mạng của các nhà nho duy tân lúc đó có sức lôi cuốn rất mạnh, đổi hẳn bộ mặt tinh thần của đất nước, xây dựng thành một phong trào quần chúng rộng rãi
-
Thơ triết học
23/02/2014 01:14Nhưng một nhà thơ nghệ thuật vững vàng, tư tưởng sâu sắc, có thể làm thơ triết-học giá trị được không? Thơ triết-học có thể vừa bắt trí tuệ suy nghĩ, vửa ru tỉnh cảm giác say sưa hay là trái lại? Thơ có thể đi đôi với triết-học không, và nếu có, thì trong phạm vi nào?
-
"Cận nhân tình": Khởi điểm của giáo dục hiện đại
22/02/2014 22:02BÙI VĂN NAM SƠN | Có bốn "mệnh lệnh" cơ bản mà không ai được chà đạp: bảo vệ mạng sống của con người và sự sinh tồn của nhân loại; tôn trọng những quyền có tính sinh vật: sinh sản và dưỡng dục con cái; trách nhiệm đối với xã hội; tăng tiến .
-
Tính dục và con người
20/02/2014 22:22Tình yêu thật ra không chỉ thuộc về tâm lý, nó còn có cơ sở thể chất, đúng hơn, đó là một sự liên kết tâm lý - thể chất vô cùng chặt chẽ. Nhưng, theo đúng nghĩa, tình yêu mang trong bản thân nó yếu tố tâm lý như một nét trội. Nói như Nietzsche: “Trong một tình yêu đích thực, chính tâm hồn bao bọc lấy thân thể”
-
Quy tắc vàng và ...
17/12/2013 17:12BÙI VĂN NAM SƠN | Chính Immanuel Kant là người đầu tiên nhận ra chỗ mâu thuẫn của nó: kẻ phạm tội không thể yêu cầu quan tòa đừng bỏ tù mình với lý do quan tòa cũng đâu muốn ở tù! Kant thay thế nó bằng quy luật phổ quát hơn, gọi là "mệnh
-
Triết lý về soạn tác
03/12/2013 00:31Niềm lạc thú tức thì mạnh mẽ nhất, cao hứng nhất, và thuần khiết nhất, theo tôi nghĩ được tìm thấy trong sự chiêm ngưỡng cái Đẹp. Thực ra, khi người ta nói đến cái Đẹp, nói một cách chính xác người ta không nói đến một phẩm chất như vẫn thường được giả định, mà nói đến một hiệu quả
-
Giáo dục công dân và nền dân chủ
28/11/2013 20:56BÙI VĂN NAM SƠN | Đúng theo tinh thần triết học giáo dục của Aristoteles, các đức tính chính trị nói trên không phải là phẩm tính tự nhiên, mà phải được sở đắc dần dần qua sự "rèn tập thành thói quen" trong bối cảnh và thực tiễn chính trị, xã hội
-
Biết để làm - hiểu để dạy
26/11/2013 14:55BÙI VĂN NAM SƠN | Ta đã biết bốn xác tín của thuyết duy thực: 1. ta đang sống trong thế giới có thực; 2. thế giới ấy độc lập với việc ta có "sử dụng" nó hay không; 3. ta có thể nhận thức về nó một cách vững chắc; và 4. nhận thức ấy là cơ sở đáng tin
-
Trung đạo vàng
22/11/2013 13:22BÙI VĂN NAM SƠN || Con người có xu hướng tự nhiên muốn vươn tới tri thức và hạnh phúc. Triết thuyết giáo dục duy thực của Aristoteles xoay quanh hai chủ đề ấy. Tri thức và hạnh phúc gắn liền với nhau. Hạnh phúc, theo ông, không phải là cảm
-
Mô hình duy thực: Từ cuộc đời của bậc tôn sư
22/11/2013 00:48BÙI VĂN NAM SƠN || Aristoteles thường được trích dẫn qua câu nổi tiếng, đại ý: "tôi yêu Platon, nhưng còn yêu chân lý hơn nhiều". Thật thế, tuy có nhiều chỗ tương đồng, nhưng khó có thể bảo Aristoteles là người kế tục Platon về triết học....
-
Cần đập vỡ bao nhiêu quả trứng?
18/11/2013 10:26BÙI VĂN NAM SƠN || Dưới ánh sáng của “lý tưởng đúng”, xã hội và nền luân lý cần được biến đổi. Câu hỏi chỉ còn là: điều gì sẽ xảy ra khi không phải ai cũng chia sẻ lý tưởng ấy hoặc xem đó là mục tiêu để phấn đấu. Trong khi Karl Popper nhận ra
-
Con đường giáo dục: Dụ ngôn ánh sáng
15/11/2013 19:29Tính hàm hồ của dụ ngôn ánh sáng còn một khía cạnh dường như ít được Platon chú ý: ánh sáng cũng tạo ra bóng tối của nó và làm mờ những khía cạnh có thể soi sáng. Giáo dục, theo nghĩa nào đó, không nên hiểu phiến diện chỉ với khái niệm soi sáng bằng ánh sáng chói chang. Giáo dục còn phải lưu tâm đến mặt xúc cảm, biết để mờ, biết nhắm một mắt khi cần thiết!
-
Mô hình lý tưởng: Dụ ngôn hang động
13/11/2013 23:34BÙI VĂN NAM SƠN || Cộng Hòa, danh tác tầm cỡ thế giới của Platon (bản tiếng Việt của Đỗ Khánh Hoan, NXB Thế giới, 2012) bàn về lẽ công bằng và hình thức nhà nước thiện hảo. Tác giả dành quyển thứ bảy để phát họa cương lĩnh giáo dục và
-
Hạt nhân "Khai minh" trong các triết thuyết giáo dục
11/11/2013 10:47BÙI VĂN NAM SƠN | Mỗi triết thuyết giáo dục là một cách nhìn và một tầm nhìn về giáo dục, tạm gọi là một "viễn tượng" (perspective). Được định hình và gây ảnh hưởng, mỗi triết thuyết là công sức của nhiều thế hệ tiếp nối, nhưng lịch sử không
-
Luận lý khí của Lê Quý Đôn
03/11/2013 22:29Nho học vốn là truyền thống của văn hoá Trung Quốc, nó có ảnh hưởng sâu sắc đối với dân tộc Hoa Hạ. Nhưng từ sau thế kỷ XII - XIII, Tân Nho học Tống Minh, còn gọi là lý học Tống Minh, được khởi nguồn từ Trung Quốc, không chỉ là dòng chảy văn hoá, nghệ thuật chính của