Môi trường của chân lý là khái niệm và hình thức đúng thật của nó là hệ thống khoa học

[1] “Sự yêu mến cái biết”/“Liebe zum Wissen” là dịch chữ Hy Lạp “Philosophia” (thường được dịch là: “yêu mến sự khôn ngoan hay sự minh triết: philo-sophia). Không ở đâu thể hiện rõ hơn yêu sách và cao vọng của triết học Hegel bằng mục tiêu đạt đến “Tri thức hiện thực” (“Wirkliches Wissen”) chứ không chỉ là “yêu mến cái biết” như tên gọi truyền thống của triết học. (Chữ “Wissen” được chúng tôi cố ý dịch thành hai chữ khác nhau: “cái biết” và “Tri thức” để dễ phân biệt). (Xem: Chú thích 5). Câu “hình thái đúng thật trong đó Chân lý hiện hữu chỉ có thể là hệ thống khoa học về chân lý này” là luận điểm cơ bản đầu tiên của Lời Tựa. Ngay từ 1801, khi vừa đến Jena, Hegel đã suy tưởng đến “Hệ thống” hiểu như tính toàn thể hữu cơ. Việc phê phán nền triết học cứ mãi là “sự yêu mến cái biết” đã có trong quyển “Sự dị biệt giữa hệ thống của Fichte và của Schelling về triết học” (1801) (W. I, tr. 101). “Hình thức của khoa học” bao gồm ba đặc điểm: khái niệm, chứng minh và hệ thống. (Xem thêm: khái niệm “Hệ thống” và khái niệm “Khoa học” trong Chú giải dẫn nhập: 1.2).

[2] Sự “tất yếu bên ngoài” của việc “nâng triết học lên thành Khoa học” không gì khác hơn là sự tất yếu của sự xuất hiện (“Hiện tượng học”) của nó về mặt thời gian. Nhưng, sự tất yếu bên ngoài cũng là biểu hiện của một sự tất yếu bên trong của việc xuất hiện ra, vì sự trở thành ở trong thời gian thuộc về sự trở thành của triết học như là “Khoa học”. Triết học cũng có một sự “tồn tại nơi thời gian” (“an-der Zeit Sein”). Thời gian là hình thức trong đó Tinh thần trên đường trở lại với chính mình: “Chúng ta phải vững tin rằng cái đúng thật [chân lý] có bản tính tự nhiên là tự mở đường đi... khi thời khắc của nó đã đến” (§71, cuối Lời Tựa). Xem thêm: §29 và §§807-808. (“Thời khắc đã đến” do “nhu cầu của triết học” (Khoa học lô-gíc I) là phải hợp nhất bằng lý tính những gì đã được chuẩn bị từ thời cận đại: tính chủ thể trong triết học Descartes và các sự phân biệt trong triết học Kant giữa “vật tự thân/hiện tượng; giác tính/cảm năng v.v..).

[3] ) “Khái niệm” như là môi trường của “chân lý”: ở đây cũng như nói chung trong thuật ngữ Hegel, “Khái niệm” (Begriff) không phải là khái niệm trừu tượng, là sản phẩm của một sự trừu tượng hóa khỏi cái đặc thù như cách hiểu thông thường, mà là Khái niệm cụ thể, bao hàm trong nó cả sự phát triển thành cái đặc thù và là việc thấu hiểu (Begreifen) có hệ thống về bản thân cái đặc thù (sự thống nhất của chính nó với cái tồn tại-khác của nó). Theo nghĩa ấy, Khái niệm đối lập lại với mọi nguyên tắc hình thức, trống rỗng cũng như với sự phong phú còn bất định và bất-phân biệt của trực quan đang được “lòng tin của thời đại” ưa chuộng. (Xem thêm: Chú thích 32).

[4] Ở đây, Hegel đối lập tính chặt chẽ của Khái niệm với thuyết “phi lý tính” của phái lãng mạn, tức đối lập nguyên tắc “tính khoa học” của ông với chủ trương cho rằng cái Tuyệt đối không được “nhận thức bằng Khái niệm” (begriffen) mà bằng “cảm xúc” (gefühlt) và bằng trực quan (angeschaut) (chủ trương mà thời trẻ, Hegel đã có thiện cảm ở một số mặt nào đó). Sự phê phán ở đây nhắm đến đối tượng rất rộng, từ “thuyết duy tâm mỹ học” của Schiller, thuyết duy tâm tôn giáo với Jacobi và Schleiermacher (đã nỗ lực “giải phóng” triết học Đức ra khỏi ảnh hưởng của triết học Kant) và cả “triết học đồng nhất” của Schelling. (Thuật ngữ “trực quan” có chung nơi mọi tác giả phái lãng mạn; “cái biết trực tiếp” nhắm chủ yếu đến Jacobi; còn “tôn giáo và tình cảm” nhắm đến Schleiermacher). Hegel thường không nêu đích danh đối tượng được ám chỉ, vì vấn đề của “Hiện tượng học” là chỉ quan tâm đến “hiện tượng chung”, đến “nguyên tắc ứng xử” của hình thái ý thức, xét như một “Moment” (yếu tố, thời đoạn) của toàn bộ sự phát triển của Tinh thần. (Xem thêm: A. Kroner: “Von Kant bis Hegel”/“Từ Kant đến Hegel”, tập II và Chú giải dẫn nhập: I.3).