Hình thức hóa / Formalization

HÌNH THỨC HÓA / FORMALIZATION

TRIẾT HỌC NGÔN NGỮ   Sự thực hành việc thiết lập một sơ đồ tương ứng giữa ngôn ngữ hằng ngày và ngôn ngữ hình thức, như phép tính mệnh đề hay phép tính vị từ, và dịch ngôn ngữ hằng ngày sang ngôn ngữ hình thức. Mục đích của hình thức hóa là làm cho các cấu trúc logic mặc nhiên của ngôn ngữ hằng ngày trở nên minh nhiên để đánh giá tính hợp lệ của các luận cứ được diễn đạt bằng ngôn ngữ hằng ngày. Chẳng hạn, "Nếu Socrates là một con người thì ông ấy sẽ chết. Socrates là một con người, cho nên ông ấy sẽ phải chết." Nếu ta đặt "p" tương ứng với "Socrates là một con người," và "q" tương ứng với "Ông ấy sẽ chết," thì hình thức hóa sẽ là ((p → q), p; q. Các triết gia phân tích như Russell từng cho rằng hầu hết các vấn đề triết học truyền thống nảy sinh từ cấu trúc gây lẫn lộn của ngôn ngữ hằng ngày và vì thế ngôn ngữ hằng ngày nên được thay thế bằng ngôn ngữ nhân tạo. Nhưng giải pháp này đã bị Wittgensstein thời hậu kỳ và các triết gia ngôn ngữ hằng ngày của trường Oxford phê phán.

"Chúng ta quy định rõ ràng rằng nếu một hình thức hóa trở nên thỏa đáng thì sơ đồ tương ứng gắn với nó phải sao cho nếu ta thay thế chữ P bằng những câu tiếng Anh tương ứng, rồi tiếp đó thay các liên từ logic của P bằng các liên từ tương ứng trong tiếng Anh, kết quả thu được là một câu (luận cứ) nói cùng một điều như câu tiếng Anh gốc." Sainsbury, Logical Form

Nguồn: Từ điển triết học phương Tây (Blackwell, 2004)