Logic học | Tư duy phản biện

Nghịch lý trò xổ số

Thứ 4, ngày 28 Tháng Ba năm 2018

Nghịch lý trò xổ số

John Woods, Andrew Irvine, Douglas Walton. “The Lottery Paradox” in Argument: critical thinking, Logic and the fallacies. Pearson Education Canada, 2004, p. 241. | Minh Cường dịch.

Ta hãy thử hình dung ra trò chơi xổ số, trong vô vàn tờ vé số của một lần chơi có một vé trúng thưởng. Vì tỉ lệ vé không trúng thưởng là rất cao, nên ta có thể tin rằng sẽ không có tờ vé nào là vé trúng thưởng. Nói cách khác, những người có óc duy lý sẽ thỏa mãn với niềm tin rằng “Tờ vé 1 không phải là vé trúng thưởng”, và “Tờ vé 2 không phải là vé trúng thưởng”, và “Tờ vé 3 không phả là vé trúng thưởng” và cứ thế đối với tất cả những tờ vé còn lại.

Tuy nhiên, dựa theo quy tắc liên kết trong logic mệnh đề, có vẻ như là những người có óc duy lý cũng sẽ thỏa mãn với lòng tin rằng “Tờ vé 1 không phải là vé trúng thưởng và tờ vé 2 không phải là vé trúng thưởng, và tờ vé 3 không phải là vé trúng thưởng, và cứ thế đối với tất cả những tấm vé còn lại,” nhưng đây rõ ràng là không nhất quán với những gì ta biết, tức một trong các tấm vé ấy sẽ là vé trúng thưởng. Ta có thể giải quyết sự không nhất quán này như thế nào?

Một cách để xử lý vấn đề này đó là thay vì tin rằng “Tờ vé 1 không phải là vé trúng thưởng” ta tin rằng “Tờ vé 1 có lẽ không phải là vé trúng thưởng”. Dùng phép liên kết, ta có lòng tin sau: “Tờ vé 1 có lẽ không phải là tờ vé trúng thưởng, và tờ vé 2 có lẽ không phải là vé trúng thưởng, và tờ vé 3 có lẽ không phải là vé trúng thưởng, và cứ thế đối với tất cả những tấm vé còn lại”, và điều này cũng không nhất quán với khẳng định “Có một vé trúng thưởng”.

Tuy nhiên, giải pháp này dẫn ta đi đến chỗ khó lòng nói được rằng ta biết mọi điều với sự chắc chắn về mặt logic. Sau hết, xác suất của phán đoán “Tờ vé n không phải là vé trúng thưởng” cao hơn nhiều so với nhiều phán đoán khác của ta trong đời sống hàng ngày. Sự chắc chắn logic, xem ra, là một món hàng thật hiếm hoi.

Ý KIẾN BẠN ĐỌC

đen học triết - 23:34 15/01/2022

Sự chắc chắn logic là 100%, còn tỉ lệ vé xổ số không trúng thưởng trên tổng số vé dù lớn đến đâu thì luôn là một phân số nhỏ hơn 1, cũng tức là không bao giờ có 100%. Thế thì làm sao đòi hỏi phán đoán dựa trên tỉ lệ vé xổ số là chắc chắn logic được đây.

Kháng chiến chống Nắng - 17:10 23/07/2024

Những gì ta không tin nó luôn dễ trôi chảy đến ta hơn là thứ ta luôn chú ý vào nó. Vì khi ta chú ý phán đoán một vấn đề gì thì khi đó mọi cấu trúc thông tin phức tạp sẽ hiện ra trong óc ta bắt ta phải trừu tượng hóa vấn đề. Chỉ nên tin tưởng vào những gì ta theo đuổi một cách duy nhất và chắc chắn. Tức là chỉ ý niệm lạc quan 1 lần rồi chờ kết quả.

Các tin khácXem thêm

Mọi liên lạc và góp ý xin gửi về: dinhhongphuc2010@gmail.com.

Bản quyền: www.triethoc.edu.vn

Chịu trách nhiệm phát triển kỹ thuật: Công ty TNHH Công Nghệ Chuyển Giao Số Việt