Frederick

FREDERICK

(Tác giả LEO LIONNI)

Tóm tắt

NICOLE GIAMBALVO

Mùa đông đang đến gần, tất cả chuột đồng đều đang bận rộn chuẩn bị và thu thập thức ăn để dự trữ cho những tháng lạnh giá ở phía trước – tất cả chỉ ngoại trừ Frederick. Vẫn luôn là một anh chàng mộng mơ, Frederick đang chuẩn bị một sự ngạc nhiên nho nhỏ để sưởi ấm trái tim và nuôi dưỡng tâm hồn những người bạn đồng loại của mình khi chúng cần đến điều đó nhất.

Hướng dẫn thảo luận triết học

Câu chuyện Frederick đã đặt ra nhiều câu hỏi mang tính triết học. Bản chất của cộng đồng và triết lý xã hội chi phối cộng đồng chỉ là một. Câu chuyện của Frederick dường như là một sự đồng cảm với chủ nghĩa tập thể, một thuật ngữ diễn tả cho bất kỳ một quan điểm đạo đức, chính trị hay xã hội nào mà trong đó nhấn mạnh đến sự phụ thuộc lẫn nhau của con người và tầm quan trọng của một tập thể hơn là nhấn mạnh vào tầm quan trọng của những cá nhân riêng biệt. Những nhà triết học theo chủ nghĩa xã hội và chủ nghĩa cộng sản đầu tiên đã truyền cảm hứng cho những người theo chủ nghĩa tập thể, điển hình như Hegel và Marx. Những người theo chủ nghĩa tập thể quan tâm đến cộng đồng và xã hội và cố gắng dành ưu tiên cho các mục tiêu tập thể hơn là mục tiêu mang tính cá nhân. Họ tin rằng tồn tại một loại “hợp đồng xã hội” mà các điều khoản trong đó sẽ được quyết định bởi “ý chí chung” của người dân. Trong câu chuyện, Frederick đã đóng góp cho cộng đồng chuột theo một cách khác biệt với những con chuột khác. Tuy vậy, liệu có phải nó đã vi phạm hợp đồng xã hội vì đã không phụ giúp việc thu thập thức ăn không?

Frederick cũng đặt ra câu hỏi về bản chất của công việc. Đã có nhiều tranh luận xung quanh vấn đề hoạt động nào được xem là công việc, vẫn có sự không rõ ràng khi phân biệt cái gì được xem là công việc và cái gì thì không phải trong xã hội của chúng ta. Trong câu chuyện, Frederick không tham gia công việc thể chất, nhưng nó vẫn có đóng góp cho đàn chuột. Frederick có đang làm việc hay không? Lý thuyết về giá trị lao động của Karl Marx cho rằng lao động mà một người thực hiện chỉ tương ứng với giá trị của nó trong xã hội. Giá trị sử dụng xác định giá trị hàng hóa được sản xuất. Marx sẽ xem những đóng góp của Frederick là không cần thiết cho xã hội, không có giá trị hoặc nếu có giá trị thì cũng chỉ bằng với đóng góp của những con chuột khác, bởi chúng đã góp phần duy trì sự sinh tồn của cả đàn. Nếu chúng không cạn kiệt thức ăn, có lẽ bài thơ của Frederick sẽ không có bất cứ giá trị sử dụng nào. Mặt khác, người ta có thể lập luận rằng đóng góp của Frederick là cần thiết. Có thể, thơ ca chỉ độc đáo và có giá trị với người nào sẵn sàng trả tiền cho nó. Nếu Frederick là một nhà thơ nổi tiếng thì liệu thơ của nó có giá trị hơn hay không? Một lần nữa, sự tập trung vào cộng đồng và vai trò của con người trong cộng đồng được nhấn mạnh. Một phần lý thuyết chủ nghĩa xã hội của Marx cho rằng mọi người sẽ phải làm việc để thu được lợi ích. Liệu có công bằng không khi Frederick ăn thức ăn?

Tầm quan trọng về mặt xã hội của nghệ thuật và vai trò của người nghệ sĩ là những chủ đề khác được nhấn mạnh trong câu chuyện này. Vai trò của Frederick là gì? Nhiều nhà thơ đã tranh luận về câu hỏi này. Một số họ tập trung vào việc bài thơ được trả bao nhiêu để viết hay vì sao một bài thơ được trả tiền để viết như là yếu tố cần thiết để nhận thức được chức năng xã hội của thơ ca. Số khác lại cho rằng, nội dung thơ ca phản ánh tính thiết thực cụ thể của nó, hay cách mà thơ ca tạo nên cảm xúc cho ta và kết nối ta với những người khác thể hiện chức năng xã hội của nó. Vẫn có những người đưa ra quan điểm rằng chức năng xã hội của thơ ca chỉ là mang đến cho một người thứ mà họ muốn có. Vì vậy, thơ ca hay bất kì loại hình nghệ thuật nào có tầm quan trọng không thực sự rõ ràng trong xã hội chúng ta. Frederick đóng góp những bài thơ cho đàn chuột là một việc hữu ích, nhưng nhiều thành viên sẽ cho rằng liên quan đến sự sinh tồn của cả đàn thì thức ăn và nơi trú ẩn có tầm quan trọng lớn hơn nhiều so với nghệ thuật.

Câu hỏi thảo luận triết học

Bản chất của cộng đồng

“Tôi đang thu thập từ ngữ. Vì chuỗi những ngày đông dài, và chúng ta sẽ cạn kiệt mọi điều có thể nói.”

1. Điều gì tạo nên một cộng đồng?

2. Thử suy nghĩ về những cộng đồng mà bạn là một thành viên trong đó. Làm thế nào bạn biết được chúng là những cộng đồng?

3. Trường học của bạn là một cộng đồng và mọi người đều đóng góp điều gì đó cho cộng đồng đó. Loài chuột cũng có một cộng đồng, và mọi thành viên đều tham gia đóng góp. Những con chuột đóng góp cái gì và đóng góp như thế nào cho cộng đồng của chúng?

4. Có phải tất cả mọi thành viên đều phải thực hiện phần việc của họ trong một cộng đồng không?

5. Frederick đã đóng góp điều gì?

6. Frederick là một phần của cộng đồng chuột. Liệu Frederick có xứng đáng để có được một phần thức ăn ngay cả khi nó không tham gia chút nào vào việc thu thập thức ăn?

7. Bạn có nghĩ sẽ là công bằng khi Frederick có được thức ăn không? Tại sao có và tại sao không?

Bản chất của công việc

“Tôi làm việc”, Frederick nói, “Tôi thu thập tia nắng mặt trời cho những ngày đông tối tăm và lạnh lẽo”.

1. Bạn có nghĩ là Frederick đang làm việc không?

2. Khi nào thì bạn có cảm giác là mình đang làm việc?

3. Nếu bạn thích cái gì đó, thì việc thích đó có vẫn được xem là công việc không?

4. Bạn có nghĩ rằng đi học ở trường cũng là công việc?

5. Công việc có phải là chủ đề yêu thích của bạn không? Chủ đề mà bạn ít yêu thích nhất là gì?

6. Công việc có nhất thiết phải nặng nhọc không? Tại sao có và tại sao không?

7. Có khác biệt gì giữa công việc và trò chơi? Cho một ví dụ về việc gì đó bạn làm và nghĩ đó là công việc và về việc mà bạn cho rằng đó là trò chơi.

8. Có nhất thiết bạn phải được trả công khi làm việc không? Tại sao có và tại sao không?

9. Một vài người chơi thể thao chuyên nghiệp và được trả tiền, có phải là họ đang làm việc không?

10. Có phải chỉ có người lớn mới làm việc không?

11. Công việc có bắt buộc phải là công việc thể chất phải không? Tại sao có và tại sao không?

12. Cái gì có khả năng là công việc và cái gì thì không thể được xem là công việc?

13. Suy nghĩ có phải là công việc không?

Giá trị của công việc

“Vậy nguồn thức ăn dự trữ của cậu đâu, Frederick?”

1. Điều gì làm cho một công việc trở nên quan trọng?

2. Bạn có nghĩ công việc của Frederick cũng quan trọng ngang với công việc của những con chuột khác không? Tại sao có và tại sao không?

3. Nếu một việc gì đó không quan trọng thì có phải điều đó có nghĩa rằng nó không phải là một công việc?

4. Liệu có khả năng chúng đều có mức độ quan trọng như nhau nhưng lại theo những cách khác nhau không? Những khác biệt ở đây là gì?

5. Điều gì có thể sẽ xảy đến với những con chuột nếu Frederick không sáng tác thơ?

Bản chất của thơ ca

“Nhưng Frederick”, chúng nói, “cậu là một nhà thơ!”

1. Bạn có thích thơ ca không? Bạn có thích bài thơ của Frederick không? Tại sao có và tại sao không?

2. Tại sao người ta lại sáng tác thơ?

3. Nhà thơ có phải là một nghề không? Tại sao phải và tại sao không?

4. Thơ ca là công việc hay là trò chơi? Tại sao?

5. Mọi người có cần thơ ca không? Nó có quan trọng không? Tại sao có và tại sao không?

6. Có phải đối với đàn chuột thì việc có những bài thơ cũng quan trọng như có thức ăn không? Còn với con người thì sao? Tại sao có và tại sao không?

7. Tại sao việc có các loại hình nghệ thuật như hội họa, thơ ca, âm nhạc đối với con người lại quan trọng?

Hoạt động

Độc giả Anne Macvean đến từ Melbourne nước Úc đã đề nghị hoạt động tiếp theo này cho Frederick dựa trên công việc của mình tại Deutsche Schulz Melbourne:

Sau khi những đứa trẻ từ 5 – 7 tuổi đã đọc Frederick và thảo luận các câu hỏi về cộng đồng, chúng được yêu cầu suy nghĩ và đưa ra vài ví dụ về những gì mà mọi người trong cộng đồng trường học của chúng đã đóng góp. Những đứa trẻ sau đó được yêu cầu hoàn thành một bảng điền tên của những người trong cộng đồng và những đóng góp của họ. Những đứa trẻ mà chưa biết viết thì dùng hình thức vẽ tranh và giáo viên sẽ thêm vào đó những miêu tả (những miêu tả này được những đứa trẻ đọc cho giáo viên viết). Sự trình bày cụ thể về cuộc thảo luận của chúng ta có thể dùng làm cơ sở cho những khóa khác trong tương lai, trong đó những đứa trẻ có thể cân nhắc đến những ý tưởng xa hơn về đóng góp của những người khác nhau trong cộng đồng của chúng, về giá trị của các đóng góp khác nhau, về việc chia sẻ nguồn tài nguyên trong cộng đồng và về ý nghĩa của việc trở thành một phần trong cộng đồng trường học của chúng.

VŨ HOÀNG LAN PHƯƠNG dịch

Nguồn: https://www.teachingchildrenphilosophy.org/BookModule/Frederick