Câu hỏi 35. Hình ảnh

CÂU HỎI 35

HÌNH ẢNH 

Aquinas. Tổng luận thần học. Quyển I, Tập 2: "Thiên Chúa và thứ tự sáng tạo" (Từ câu hỏi 15 đến câu hỏi 38). Lm. Jos. Trần Ngọc Châu dịch, Lm. Lud. Nguyễn Văn Hạnh hiệu đính. | Xem bản dịch tiếng Anh

Nghiên cứu về Hình Ảnh, có hai điểm :

1. Hình ảnh trong Thiên Chúa được nói cách ngôi vị không ?

2. Tên này chỉ thuộc về Đức Chúa Con mà thôi không?

Tiết 1

HÌNH ẢNH TRONG THIÊN CHÚA ĐƯỢC NÓI CÁCH NGÔI VỊ KHÔNG ?

VẤN NẠN :

Có thể xem ra hình ảnh không được nói cách ngôi vị về Thiên Chúa.

1. Thánh Augustinô nói : Thiên tính của Ba Ngôi thánh và hình ảnh mà theo đó nhân loại đã được tạo thành, thì đơn nhất (De Fide ad Petrum, 1, cf. Fulgentius). Bởi đó, hình ảnh được nói về Thiên Chúa cách yếu tính, chứ không theo thể cách ngôi vị.

2. Thánh Hilariô nói : “Hình ảnh là ảnh niệm tương tự của điều mà nó biểu thị” (De synod). Nhưng ảnh niệm hoặc mô thể được nói về Thiên Chúa cách yếu tính. Do đó, hình ảnh cũng vậy.

3. Hơn nữa. hình ảnh được có do sự mô phỏng, mà mô phỏng bao hàm sự trước và sự sau. Nhưng trong Thiên Chúa không có sự trước, cũng không có sự sau. Bởi đó, hình ảnh không thể là tên thuộc ngôi vị trong Thiên Chúa.

TRÁI LẠI :

Thánh Augustinô nói : “Có cái gì phi lý hơn là nói hình ảnh có liên hệ với chính mình” (De Trin. 7,1). Bởi đó, hình ảnh trong Thiên Chúa được nói cách tương đối, và như vậy, nó là một tên thuộc ngôi vị.

TRẢ LỜI :

Ý tưởng về hình ảnh bao hàm sự tương tự. Mà không phải bất cứ sự tương tự nào cũng đủ cho bản tính của hình ảnh, nhưng chỉ có sự tương tự của ảnh niệm, hoặc ít nhất, của một dấu hiệu loại thuộc. Trong các sự vật hữu hình, dấu hiệu loại thuộc xem ra một cách đặc biệt là hình dạng. Vì chúng ta trông thấy các loại thú vật khác nhau nhất là về hình dạng khác nhau, chứ không phải vì màu sắc khác nhau.

Do đó, nếu màu sắc của một sự vật nào được vẽ trên bức tường, thì màu sắc này không được gọi là hình ảnh, nếu hình dạng không được vẽ vào. Nhưng sự tương tự của ảnh niệm cũng như sự tương quan của hình dạng không đủ cho hình ảnh, vì nó cũng đòi ý tưởng về nguồn gốc; bởi vì, như thánh Augustinô, “một trứng gà không phải là hình ảnh của trứng gà khác, vì nó không có do trứng gà khác này” (Lib. 83 quaest, q74). Bởi đó, một hình ảnh thật sự, thì đòi sự vật phát xuất do sự vật khác, tương tự với nó trong một loại, hoặc ít ra trong một dấu hiệu loại thuộc. Nhưng trong Thiên Chúa, bất cứ cái gì bao hàm sự phát xuất hoặc nguồn gốc, thì thuộc về các ngôi vị. Do đó, tên Hình Ảnh là tên thuộc ngôi vị.

GIẢI ĐÁP :

1. Hình ảnh nói một cách chính xác, biểu thị bất cứ cái gì, phát xuất theo sự tương tự, do một sự vật khác. Sự vật mà theo sự tương tự của nó, một cái gì khác phát xuất, được gọi là mô phạm một cách chính xác, và được gọi là hình ảnh bằng một cách không chính xác. Tuy nhiên, thánh Augustinô sử dụng tên “Hình Ảnh” theo ý nghĩa này, khi ông nói thiên tính của Ba Ngôi là hình ảnh, mà do đó, nhân loại đã được tạo thành.

2. Ảnh niệm, như đã được thánh Hilariô nói đến trong lời định nghĩa của hình ảnh, biểu thị mô thể có được do sự vật này đến sự vật khác. Theo ý nghĩa này, hình ảnh được nói là ảnh niệm của bất cứ sự vật nào, như cái gì được đồng hóa với bất cứ sự vật nào, được gọi là mô thể của sự vật đó, vì nó có mô thể tương tự với sự vật đó.

3. Sự mô phỏng trong Thiên Chúa không biểu thị sự có sau, nhưng biểu thị sự đồng hóa.

Tiết 2

TÊN HÌNH ẢNH

CHÍNH XÁC CHO ĐỨC CHÚA CON KHÔNG ?

VẤN NẠN :

Có thể xem ra tên Hình Ảnh không chính xác cho Đức Chúa Con.

1. Thánh Damascenô nói : “Đức Chúa Thánh Thần là hình ảnh Đức Chúa Con” (De Fide Orth. 2,13). Bởi đó, Hình Ảnh không thuộc về Đức Chúa Con mà thôi.

2. Theo thánh Augustino (Lib. 83 quaest. q.47), hình ảnh do bản tính là. sự tương tự phát xuất bởi kiểu mẫu. Mà hai điểm đó thích hợp với Đức Chúa Thánh Thần : Ngài phát xuất bởi kẻ khác và tương tự với kẻ này. Vậy Ngài là hình ảnh; và hình ảnh không phải là riêng của Đức Chúa Con mà thôi.

3. Người ta cũng được gọi là hình ảnh Thiên Chúa: “Người nam không được che đầu, bởi vì là hình ảnh và vinh quang của Thiên Chúa” (1Cr 11,7). Bởi đó, hình ảnh không phải là riêng biệt của Đức Chúa Con.

TRÁI LẠI :

Thánh Augustinô nói : “Chỉ Đức Chúa Con là Hình ảnh Đức Chúa Cha” (De Trin 6,2).

TRẢ LỜI :

Các Tiến sĩ Hy lạp, nói chung, thì nói Đức Chúa Thánh Thần là Hình ảnh của Đức Chúa Cha và của Đức Chúa Con (cf. St. Thomas, Contra. Errores graecorum, 10); nhưng các Tiến sĩ La tinh chỉ tên Hình ảnh về Đức Chúa Con mà thôi (St. Thomas, ibid). Vì trong Kinh thánh, Hình Ảnh chỉ được ứng dụng cho Đức Chúa Con mà thôi; như đã ghi chép: “Thánh tử là Hình ảnh Thiên Chúa vô hình, là trưởng tử sinh ra trước mọi loài thọ tạo” (CI 1,15); và “Ngài là vinh quang rực rỡ của Thiên Chúa, và là hình ảnh bản thể Thiên Chúa” (Kn 1,3).

Một số người (Richard de Victor, De Trin. 6,12 : Alex de Halès, Summa Theol. 2, MP 418,2), giải thích điều này nhờ sự kiện Đức Chúa Con phù hợp với Đức Chúa Cha, không những trong bản tính, mà còn trong ý niệm về nguyên lý; còn Đức Chúa Thánh Thần không phù hợp với Đức Chúa Con, cũng không phù hợp với Đức Chúa Cha trong ý niệm nào. Tuy nhiên, điều này xem ra không đủ. Vì, như không phải vì lý do các tương quan mà chúng ta nhận xét sự bằng nhau và sự không bằng nhau trong Thiên Chúa, theo lời nói của thánh Augustinô (Contra Maximin. 2,14), thì cũng vậy, không phải vì lý do có tương quan mà chúng ta nhận xét sự tương tự, là điều phải có trong yếu tính của hình ảnh. Do đó, có những người khác nói: Đức Chúa Thánh Thần không thể được gọi là hình ảnh của Đức Chúa Con, vì không thể có hình ảnh của hình ảnh; Ngài cũng không phải là hình ảnh của Đức Chúa Cha, vì hình ảnh thì trực tiếp có quan hệ với sự vật mà nó là hình ảnh : và Đức Chúa Thánh Thần quan hệ với Đức Chúa Cha nhờ Đức Chúa Con; lại nữa, Ngài cũng không phải là hình ảnh của Đức Chúa Cha cùng của Đức Chúa Con, vì như thế, hẳn có một hình ảnh về hai sự vật; điều này không thể có được. Do đó mà Đức Chúa Thánh Thần như chúng ta sẽ giải thích tiếp sau (Q.36, a.4). Vậy, theo ý nghĩa này, không gì ngăn trở việc có một hình ảnh về Đức Chúa Cha và Đức Chúa Con, vì hai Đấng là đơn-nhất-thể. Đằng khác, chính nhân loại là một hình ảnh của toàn thể Ba Ngôi.

Bởi đó, chúng ta phải giải thích vấn đề này một cách khác. Vì dầu mà Ðức Chúa Thánh Thần do sự phát xuất, lãnh nhận bản tính của Đức Chúa Cha, như Đức Chúa Con lãnh nhận, thì vẫn không được nói là được sinh ra; vậy, theo cũng một thể cách, dầu mà Ngài lãnh nhận sự tương tự của Đức Chúa Cha, Ngài cũng không được gọi là Hình Ảnh; bởi vì Đức Chúa Con phát xuất với tính cách Lời, và Lời, theo yếu tính, có sự tương tự loại thuộc với hữu thể mà nó phát xuất, còn tình yêu không có như vậy; mặc dầu có thể có như vậy đối với tình yêu kia, tức là, Đức Chúa Thánh Thần, trong tưcách Ngài là Tình Yêu Thiên Chúa.

GIẢI ĐÁP :

1. Thánh Damascenô và các Tiến sĩ Hy lạp, một cách thông thường sử dụng từ ngữ hình ảnh biểu thị sự tương tự hoàn hảo.

2. Mặc dầu Đức Chúa Thánh Thần tương tự với Đức Chúa Cha và Đức Chúa Con, nhưng không do đó mà là Ngài hình ảnh, như đã giải thích trước.

3. Hình ảnh của một sự vật có thể được gặp thấy trong một cái gì theo hai thể cách. Theo thể cách một, nó được gặp thấy trong một cái gì thuộc về cùng một bản tính loại thuộc; như hình ảnh của ông vua được gặp thấy trong hoàng tử của vua. Theo thể cách hai, nó được gặp thấy trong một cái gì thuộc về bản tính khác, như hình ảnh của vua ở trong đồng bạc. Theo ý nghĩa thứ nhất, Đức Chúa Con là hình ảnh Đức Chúa Cha; theo ý nghĩa thứ hai, nhân loại được gọi là hình ảnh Thiên Chúa. Và như vậy để biểu lộ đặc tính bất hoàn hảo về hình ảnh Thiên Chúa nơi nhân loại, nhân loại không được gọi là hình ảnh Thiên Chúa cách đơn giản, nhưng được gọi là hình ảnh Thiên Chúa; và do đó, được biểu lộ một sự chuyển động nào đó của hữu thể đang hướng về sự hoàn hảo. Nhưng không thể nói Đức Chúa Con của Thiên Chúa theo hình ảnh, vì Ngài là hình ảnh hoàn hảo của ĐứcChúa Cha.