THUYẾT DUY TÂM TUYỆT ĐỐI / Absolute Idealism

THUYẾT DUY TÂM TUYỆT ĐỐI

Absolute Idealism

SIÊU HÌNH HỌC, NHẬN THỨC LUẬN, ĐẠO ĐỨC HỌC, TRIẾT HỌC LỊCH SỬ.  Một phiên bản hiện đại của thuyết duy tâm khách quan, do Hegel và những người đi theo ông đại diện. Đối lập với siêu hình học và nhận thức luận của thuyết duy nghiệm, Hegel cho rằng các ý niệm không được hình thành bởi tinh thần của con người thông qua việc trải nghiệm các đối tượng. Trái lại, ông cho rằng các ý niệm hay khái niệm có trước và quy định sự tồn tại của sự vật. Sự vật là những gì chúng đang là ấy chẳng qua là do chúng bộc lộ ra các khái niệm hay ý niệm nội tại ở trong chúng. Mặc dù các ý niệm hay khái niệm quy định cấu trúc của thực tại, tinh thần cá nhân của con người không phải là nguồn suối của tính ý niệm. Các ý niệm phát triển như là một phương tiện tự hiện thực hóa chính mình. Sự phát triển có hệ thống của chúng phơi bày ra toàn bộ cấu trúc của một ý niệm tuyệt đối, vốn cũng là cấu trúc của thực tại. Kết quả là, thế giới có một trật tự và giá trị thuần lý toàn diện cố hữu phục tùng cấu trúc của ý niệm tuyệt đối. Thuyết duy tâm tuyệt đối của Hegel là một nỗ lực mô tả có hệ thống cả bản tính lẫn sự tồn tại xã hội của con người. Nó không phủ nhận sự tồn tại của thế giới khách quan bên ngoài, mà giải thích thế giới bằng cách giả định rằng có một trí tuệ có tính mục đích ở giữa lòng giới tự nhiên, nó kiểm soát giới tự nhiên giống như tâm trí của ta kiểm soát thân thể của ta. Thuyết duy tâm tuyệt đối phổ biến ở Anh từ những năm 1860 đến những năm 1920, đại diện là Bradley, Green, Bosanquet, Royce, McTaggart, và Blanshard người Mỹ được đào tạo tại Oxford. Những nhân vật này không đồng tình với nhau về chi tiết, nhưng tất cả đều tin cái Tuyệt đối là thứ duy nhất đúng thật, còn những thứ khác được coi là những phần khía cạnh của cái Tuyệt đối hay những hiện tượng hư ảo do cái Tuyệt đối sản sinh ra. Thuyết duy tâm tuyệt đối phụ thuộc vào yêu sách lôgic rằng mọi mối quan hệ đều nội tại. Ban đầu, Moore và Russell chấp nhận những khẳng định của thuyết duy tâm tuyệt đối, nhưng về sau bác bỏ cách giải thích của nó về các quan hệ và cũng bác bỏ những phương diện khác của lập trường này.

----------------------------------

"Thuyết duy tâm tuyệt đối cho rằng chỉ có một thực thể duy nhất, đó là Thượng đế hay cái Tuyệt đối, và chỉ có một loại sự kiện duy nhất, đó là sự kiện gán một thuộc tính cho cái Tuyệt đối." Russell, Collected Papers of Bertrand Russell, vol. IX

----------------------------------

Nguồn: Từ điển triết học phương Tây, (ĐHP dịch).