Vấn đề 1. Thánh khoa là gì và đề cập những gì? Mục 9

VẤN ĐỀ 1

THÁNH KINH LÀ GÌ VÀ ĐỀ CẬP NHỮNG GÌ?

Thomas Aquinas. Tổng luận thần học. "Về một Thiên Chúa", Tập 1. Phần I, Vấn đề 1-13. Joachim Nguyễn Văn Liêm và cộng sự phiên dịch và dẫn nhập. Tp. Hồ Chí Minh, 1999.| Xem: Bản dịch tiếng Anh

MỤC 9

Thánh Kinh có phải sử dụng những ẩn dụ chăng?

NGHI VẤN. Hình như Thánh Kinh không nên sử dụng những ẩn dụ.

1. Điều đặc trưng của khoa hạ cấp hình như không phù hợp với thánh khoa, là khoa cao cấp nhất, như đã nói. Mà sử dụng những hình ảnh và những biểu tượng là đặc trưng của thi ca, là khoa hạ đẳng trong các khoa học. Cho nên sử dụng những hình ảnh như thế không phù hợp với thánh khoa.

2. Hình như khoa này có mục đích làm sáng tỏ chân lý, thành thử sách Huấn ca có hứa phần thưởng cho những ai giãi bày chân lý: “Ai làm rạng danh Ta sẽ được trường sinh”. Nhưng những hình ảnh thường che lấp chân lý. Vì thế thánh khoa không nên trình bày những điều thần linh bằng hình ảnh của những vật hữu hình.

3. Những thụ tạo càng cao sang thì càng giống Thiên Chúa hơn. Vì thế nếu phải chọn thụ tạo để ám chỉ Thiên Chúa, ít ra cũng phải chọn những vật thượng đẳng, chứ không phải hạ đẳng. Tuy nhiên trường hợp sau lại thường thấy trong Thánh Kinh

NHƯNG. Trong ngôn sứ Ôsê có nói: “Ta sẽ tăng thị kiến thêm nhiều, và nhờ các ngôn sứ, Ta nói bằng hình ảnh”. Thông đạt điều gì bằng hình ảnh là lối ẩn dụ. Cho nên dùng ẩn dụ là điều phù hợp với thánh khoa.

LUẬN GIẢI. Thông đạt những điều thần linh và thiêng liêng bằng hình ảnh cụ thể là điều thích hợp với thánh khoa. Thiên Chúa an bài cho mọi vật phù hợp với bản tính của chúng. Mà nhờ điều hữu hình (khả cảm) để nhận biết điều vô hình khả tri là chuyện tự nhiên của con người: mọi nhận thức của chúng ta đều bắt đầu từ giác quan. Vì thế những điều thiêng liêng trong Thánh Kinh được thông đạt cho chúng ta bằng những ẩn dụ của những vật hữu hình là điều thích hợp. Đây là điều ông Dionysio đã nói: “Ảnh sáng thần linh chỉ có thể soi chiếu chúng ta trong tình trạng được bao phủ bởi đủ thứ màn linh thánh”.

Vả lại, vì Thánh Kinh được trình bày cho mọi người, theo lời thánh Phaolô trong thư Rôma: “Tôi mắc nợ người thông thái cũng như người dốt nát”, nên những điều thiêng liêng được trình bày bằng hình ảnh cụ thể là điều thích hợp, vì nhờ đó những người chất phác, không có khả năng để hiểu biết chính những điều trừu tượng thì ít ra có thể hiểu Thánh Kinh.

GIẢI ĐÁP.

1. Thi ca dùng những ẩn dụ để miêu tả: mà tự nhiên việc miêu tả gây hứng thú cho con người. Nhưng thánh khoa dùng những ẩn dụ vì sự cần thiết và vì lợi ích, như đã nói trên (lg).

2. Như Dionysio đã nói, ánh sáng của mặc khải không bị hủy hoại bởi những biểu tượng khả cảm che phủ nó, nhưng vẫn giữ nguyên chân tính của nó. Do đó, những ai lãnh nhận mặc khải không được phép đứng lỳ trong hình ảnh, trái lại phải vươn lên để nhận biết những điều trừu tượng; lại nhờ mình mà tha nhân được giáo huấn về các điều ấy. Vì thế điều ở nơi này trong Kinh Thánh được trình bày bằng những ẩn dụ, thì ở nơi khác lại được trình bày cách rõ rệt hơn. Vả lại, việc che giấu của các hình bóng cũng có ích để rèn luyện những người siêng năng và phòng ngừa những chế diễu của người ngoại giáo, như lời sách Tin mừng: “Của thánh, đừng quăng cho chó”.

3. Như ông Dionysio đã dẫn giải, những điều thần linh trong Thánh Kinh được trình bày dưới hình bóng của những vật tầm thường thì thích hợp hơn là những vật cao sang, vì ba lẽ sau đây. Một là, vì như thế trí khôn con người được phòng ngừa hoàn bị hơn để khỏi sai lầm. Hiển nhiên là hình bóng của những vật tầm thường không thể áp dụng sát nghĩa vào Thiên Chúa; trái lại, trí khôn có thể hoài nghi nếu dùng hình bóng của những những vật cao sang, nhất là đối với những ai không thể quan niệm được rằng còn có gì cao trọng hơn những vật thể. Hai là, vì cách thức này thì thích hợp với sự nhận thức của chúng ta ở đời này, vì chúng ta biết rõ ràng, táo hình ảnh của những vật càng xa cách Thiên , điều “Thiên Chúa không là” hơn điều “Thiên Chúa là”, vì thế Chúa hơn thì càng giúp chúng ta nhận ra rằng Thiên Chúa trổi vượt trên tất cả những điều chúng ta nói và nghĩ tưởng về Người. Ba là, theo cách ấy, những điều thần linh càng được che giấu thích đáng khỏi những người bất xứng.