Russell, Bertrand (1872-1970)

RUSSELL, BERTRAND (1872–1970)

Nhà logic học và triết học người Anh, sinh tại Ravenscroft, Anh, kế vị chức bá tước vào năm 1931, người sáng lập triết học phân tích thế kỷ 20. Ông đã đóng góp nhiều lý thuyết quan trọng cho logic học, triết học về toán học, nhận thức luận, siêu hình học, và triết học tinh thần, dù ông rất hay thay đổi quan niệm trong sự nghiệp triết học lâu dài của mình. Ông tìm cách rút toán học thuần túy ra từ các nguyên lý logic và giữ vai trò then chốt trong việc phát triển logic ký hiệu. Việc ông khám phá ra "nghịch lý Russell" đã làm lung lay cương lĩnh logic học của Frege, và việc ông nỗ lực giải quyết nghịch lý này dẫn đến sự hình thành lý thuyết của ông vầ các loại. Thuyết nguyên tử luận logic của Russell nhắm tới việc xác định một ngôn ngữ lý tưởng mà thực tại sẽ có cấu trúc đẳng cấu với nó, và tuyên bố rằng mọi tri thức có thể được phát biểu bằng các câu nguyên tử và các tổ hợp câu nguyên tử mang giá trị chân lý. Lý thuyết của ông về những mô tả xác định cho thấy làm thế nào ta có thể nói một cách có nghĩa về các đối tượng không tồn tại mà không cần cam kết về sự hiện hữu của chúng. Ông phân biệt cái biết do tiếp xúc trực tiếp và cái biết do mô tả. Về mặt chính trị, Russell là một người theo chủ nghĩa hòa bình, và ông đã được trao giải Nobel Văn học năm 1952. Trong số các tác phẩm đồ sộ của Russell có Các nguyên lý của toán học(1903), Principia Mathematica (với Whitehead) (1910–13), Các vấn đề triết học (1912), Lý thuyết về nhận thức(1913), Sự hiểu biết của ta về thế giới bên ngoài (1914), Triết học của thuyết nguyên tử logic (1918), Nhập môn triết học toán học (1919), Phân tích pháp về tinh thần (1921), Phân tích pháp về vật chất (1927), Nghiên cứu về nghĩa và chân lý (1940) và Nhận thức con người (1948). Cuốn tiểu sử đời sống trí tuệ của ông, Quá trình phát triển triết học của tôi, được xuất bản năm 1959.

Nguồn: Từ điển triết học phương Tây của Nicholas Bunin và Jiyuan Yu (Blackwell, 2004)