Hypatia thành Alexandria

HYPATIA THÀNH ALEXANDRIA 

NỮ TRIẾT GIA THỜI CỔ ĐẠI

Hypatia thành Alexandria là nhà thiên văn học, nhà toán học và là một triết gia. bà là người ai cập mang dòng máu Hy Lạp nổi tiếng vì sắc đẹp tuyệt trần.

Triết học của bà cũng là tôn giáo của bà. Bà tin vào một hữu thể thần linh được gọi là “đấng Một” – nguồn suối tối hậu của mọi thực tại. Mục đích của bà là tiến gần hơn đến “đấng Một” ấy, và bà chia sẻ các phương pháp của mình cho nhóm học trò tuyển. Bà dạy họ cách thoát ly khỏi thế giới vật chất bằng cách tìm kiếm phần linh thiêng của bản tính người, tức linh hồn. Bà gọi nó là:

“CON MẮT ĐÃ BỊ VÙI CHÔN TRONG TA”

Vào thời này, phụ nữ không được xem là ngang hàng với nam giới. Nhưng đối các học trò của bà, toàn là nam giới, Hypatia ở trên thân phận đàn bà. Bà đòi hỏi phải hoàn toàn dâng hiến và không chấp nhận bất cứ sự vô nghĩa nào. Khi một học trò vì đem lòng yêu bà mà trở nên xao nhãng trên đường hướng tới “đấng Một”, bà đã chìa trước mặt một món đồ dơ trong bộ xiêm y của bà và nói: “Đây là tôi. Đây là cái mà anh yêu!” Từ đó trở đi, anh ta là một người học trò mẫu mực. Hypatia đưa ra luận điểm rằng cái đẹp trần thế là một ảo tưởng, còn cái đẹp thực sự chỉ hiện hữu nơi “đấng Một”.

Hypatia sống ở Alexandria, là thành phố lớn thứ ba của Đế quốc La Mã. Nó là trung tâm học thuật, và là nơi quy tụ nhiều nền văn hóa. Ở thời của bà, có nhiều mối xung đột giữa người Ki-tô, người Do Thái và những người đa thần. Hypatia cố giữ mình không dính vào những cuộc đấu đá ấy. Toàn thành phố đều tôn trọng trí tuệ của bà, và viên toàn quyền La Mã thường hỏi ý kiến của bà về các vấn đề của thành phố. Điều này đã định đoạt số phận của bà. Viên toàn quyền này bị tống giam trong cuộc chiến tranh giành quyền lực khốc liệt với người đứng đầu của nhà thờ Ki-tô giáo ở địa phương, và người này coi Hypatia là một mối đe dọa. Người ta loan tin đồn rằng bà thực hành ma thuật đen, và Hypatia bị đổ trách nhiệm cho mọi tai họa của thành phố. Một ngày nọ, khi bà về nhà, một nhóm người Ki-tô hung hãn lôi bà ra khỏi xe và cắt bà ra thành từng mảnh bằng những vỏ sò mài sắc lưỡi.

CÙ NGỌC PHƯƠNG

trích dịch từ Cẩm nang triết học dành cho bạn trẻ