Vấn đề 12. Thiên Chúa được chúng ta nhận biết như thế nào. Mục 10

VẤN ĐỀ 12

THIÊN CHÚA ĐƯỢC CHÚNG TA NHẬN BIẾT NHƯ THẾ NÀO?

Thomas Aquinas. Tổng luận thần học. "Về một Thiên Chúa", Tập 1. Phần I, Vấn đề 1-13. Joachim Nguyễn Văn Liêm và cộng sự phiên dịch và dẫn nhập. Tp. Hồ Chí Minh, 1999.| Xem: Bản dịch tiếng Anh

MỤC 10

Những người nhìn thấy yếu tính Thiên Chúa

có nhìn thấy một trật mọi vật

mà họ nhìn thấy trong Thiên Chúa chăng?

NGHI VẤN. Hình như những người nhìn thấy yếu tính Thiên Chúa không nhìn thấy một trật những điều mà họ nhìn thấy trong đó.

1. Theo nhà Hiền triết, có trường hợp người ta biết nhiều điều, nhưng mỗi lần chỉ hiểu biết một điều. Mà những điều được nhìn thấy trong Thiên Chúa là những điều được hiểu biết: Thiên Chúa được nhìn thấy bằng trí khôn. Cho nên, những người nhìn thấy Thiên Chúa không nhìn thấy trong Thiên Chúa nhiều vật một trật.

2. Thánh Augustino nói: “Thiên Chúa huy động thụ tạo thiêng liêng bằng thời gian”, nghĩa là bằng trí khôn và tình cảm. Mà thụ tạo thiêng liêng là thiên thần, là đấng nhìn thấy Thiên Chúa. Cho nên những ai nhìn thấy Thiên Chúa thì hiểu biết và cảm giác cách tuần tự: vì thời gian hàm súc sự kế tiếp.

NHƯNG. Thánh Augustino nói: “Những tư tưởng của chúng ta sẽ không xoay vần, chuyển đổi từ điều này sang điều kia; nhưng với một cái nhìn chúng ta sẽ thấy một trật mọi điều ta biết”.

LUẬN GIẢI. Những điều được nhìn thấy trong Ngôi Lời thì được nhìn thấy một trật, chứ không tuần tự. Để hiểu rõ điều đó nên suy rằng, sở dĩ chúng ta không thể hiểu biết nhiều điều một trật, là vì nhiều điều được hiểu bằng nhiều ảnh niệm khác nhau; như một thân thể không thể mặc nhiều hình thù một trật, thì một trí khôn cũng không thể được mô thể hoá một trật bởi nhiều ảnh niệm khác nhau, để nhờ chúng mà hiểu biết. Thành thử, khi những đối tượng nào có thể được hiểu biết trong một ảnh niệm, thì được biểu biết một trật: cũng như khi những phần khác nhau của một toàn thể được hiểu biết bằng những ảnh niệm khác nhau, thì được hiểu biết kế tiếp nhau, chứ không phải một trật; nhưng nếu được hiểu biết bằng một ảnh niệm của toàn thể thì được hiểu biết một trật. Vậy đã chứng minh rằng (m.9), không điều nào trong những điều được nhìn thấy nơi Thiên Chúa, được nhìn thấy bằng ảnh niệm riêng, mà tất cả chỉ được nhìn thấy trong yếu tính Thiên Chúa. Cho nên tất cả được nhìn thấy một trật, chứ không kế tiếp nhau.

GIẢI ĐÁP. 

1. Sở dĩ chúng ta chỉ hiểu biết một đối tượng là vì hiểu biết bằng một ảnh niệm. Nếu nhiều đối tượng được hiểu biết bằng một ảnh niệm thì được hiểu biết một trật: như trong ảnh niệm con người chúng ta hiểu động vật và có lý trí, và trong giác tượng của ngôi nhà ta biết cả tường lẫn mái nhà.

2. Đối với sự nhận biết tự nhiên, qua đó các thiên thần biết các vật bằng những ảnh niệm phú bẩm khác nhau, các ngài không biết tất cả một trật; theo ý nghĩa này, về mặt hiểu biết, các ngài được huy động qua thời gian. Nhưng về những vật các ngài nhìn thấy trong Thiên Chúa, thì nhìn thấy một trật.