Vấn đề 8. Về sự hiện hữu của Thiên Chúa trong các vật. Mục 1

VẤN ĐỀ 8

VỀ SỰ HIỆN HỮU CỦA THIÊN CHÚA TRONG CÁC VẬT

Thomas Aquinas. Tổng luận thần học. "Về một Thiên Chúa", Tập 1. Phần I, Vấn đề 1-13. Joachim Nguyễn Văn Liêm và cộng sự phiên dịch và dẫn nhập. Tp. Hồ Chí Minh, 1999. | Xem: Bản dịch Tiếng Anh ; bản dịch tiếng Pháp.

Hình như việc ở khắp mọi nơi và trong mọi vật là điều phù hợp với vô hạn, cho nên phải suy cứu xem điều đó có phù hợp với Thiên Chúa chăng.

Về vấn đề này có bốn điều được đặt ra.

1. Phải chăng Thiên Chúa ở trong mọi vật?

2. Phải chăng Thiên Chúa ở khắp nơi?

3. Phải chăng Thiên Chúa ở khắp nơi do yếu tính, quyền năng và sự hiện diện?

4. Phải chăng ở khắp nơi là thuộc tính riêng của Thiên Chúa?

MỤC 1

Phải chăng Thiên Chúa ở trong mọi vật?

NGHI VẤN: Hình như Thiên Chúa không ở trong mọi vật.

1. Phàm chi ở trên mọi vật thì không ở trong mọi vật. Mà Thiên Chúa ở trên mọi vật, theo lời Thánh vịnh: “Chúa siêu việt trên hết mọi dân...”. Cho nên Thiên Chúa không ở trong mọi vật.

2. Phàm chi ở trong vật nào thì bị cầm giữ trong đó. Nhưng các vật không cầm giữ Thiên Chúa, trái lại Thiên Chúa cầm giữ mọi vật. Cho nên Thiên Chúa không ở trong các vật, nhưng các vật ở trong Người thì đúng hơn. Vì thế thánh Augustino nói: mọi vật ở trong Người thì đúng hơn là Người ở nơi nào đó.

3. Một tác nhân càng dũng mãnh bao nhiêu, thì hoạt động của tác nhân ấy càng bao la bấy nhiêu. Mà Thiên Chúa là tác nhân rất dũng mãnh. Cho nên hoạt động của Người có thể vươn tới cả những vật xa cách Người: Người không cần phải ở trong mọi vật.

4. Ma quỉ cũng là vật nào đó. Nhưng Thiên Chúa không ở trong ma quỉ; thánh Phao-lô đã viết: “làm sao ánh sáng lại dung hoà được với bóng tối”. Cho nên Thiên Chúa không ở trong mọi vật.

NHƯNG. Phàm ai đã hoạt động ở đâu thì phải ở đấy. Nhưng Thiên Chúa hoạt động trong mọi sự, như lời I-sai-a: “vì hết mọi việc chúng con làm đều do Ngài thực hiện cho chúng con”. Cho nên Thiên Chúa ở trong mọi vật.

LUẬN GIẢI. Thiên Chúa ở trong mọi vật không phải như thành phần của yếu tính, cũng không phải như phụ thể, mà như tác nhân hiện diện trong vật, nơi nó hoạt động. Mọi tác nhân đều phải dụng đến vật mà nó trực tiếp tác động tới, và nhờ năng lực của mình mà đụng tới, vì thế nhà Hiền triết đã chứng minh rằng biến căn và vật được biến chuyển phải đồng tồn. Vậy vì Thiên Chúa là chính hữu thể do yếu tính của mình, và vật thụ tạo nhất thiết phải là công hiệu của Người. Thiên Chúa phát sinh công hiệu này nơi các vật, không phải chỉ lúc đầu khi chúng khởi sự hiện hữu, nhưng vẫn tiếp tục bao lâu chúng được bảo tồn trong hiện hữu, cũng như ánh sáng do mặt trời phát sinh trên không khí bao lâu không khí được soi sáng. Vậy bao lâu một vật hiên hữu thì bấy lâu Thiên Chúa phải hiện diện, theo cách thức mỗi vật hiện hữu. Vì hiện hữu là điều thiết thân của mỗi vật và thấm sâu vào mỗi vật, vì là như yếu tố mô thể đối với mọi vật trong thiên nhiên, như đã nói trên. Cho nên Thiên Chúa phải ở trong mọi vật, và ở cách thâm sâu trong đó.

GIẢI ĐÁP. 

1. Thiên Chúa ở trên mọi vật vì bản tính cao sang của Người: Tuy nhiên, Người ở trong mọi vật như tác căn làm cho mọi vật hiện hữu, như đã nói trên (lg).

2. Dù các vật hữu hình ở trong vật khác như trong vật cầm giữ chúng, nhưng những vật thiêng liêng lại cầm giữ các vật nơi chúng trụ, như linh hồn cầm giữ thân thể. Vì thế, Thiên Chúa ở trong các vật như cầm giữ chúng. Tuy nhiên, vì tương tự như những vật hữu hình, mọi vật ở trong Thiên Chúa, vì được Người cầm giữ.

3. Không hoạt động của bất cứ tác nhân nào, dù dũng mãnh đến đâu, có thể vươn tới vật xa cách nó, nếu không hoạt động nhờ trung gian. Nhưng đặc trưng của sự toàn năng Thiên Chúa là trực tiếp hoạt động nơi mọi vật. Cho nên không có vật nào xa cách Người đến độ nó không có Thiên Chúa nơi mình. Nhưng ta nói các vật xa cách Thiên Chúa vì sự dị biệt về bản tính hoặc về ân sủng: cũng như chính Người ở trên mọi vật vì bản tính cao sang của Người.

4. Nơi ma quỉ có bản tính là điều phát xuất từ Thiên Chúa, và sự xấu xa của tội lỗi là điều không do Thiên Chúa. Cho nên không thể công nhận cách tuyệt đối là Thiên Chúa ở trong ma quỉ, mà phải thêm điều này là xét chúng như là những vật nào đó. Nhưng phải nói tuyệt đối là Thiên Chúa ở trong các vật mà bản tính đã không bị hư hoại.